İRADE ÜZERİNE
İnsan üç bakımdan irade sahibidir:
Birincisi bu yaşamı istediği zaman özgürdü; şimdi kuşkusuz, kararından geriye dönemez artık, çünkü bir zamanlar bu yaşamından arzulayan kişi değil artık bir zamanlar arzulamış olduğunu yaşayarak gerçekleşiyor olması dışında.
İkincisi, bu yaşamdaki yürüyüş tarzını ve yolu seçebildiği için özgürdür.
Üçüncüsü ; yeniden dünyaya geleceğini düşünerek tüm koşullar altında yaşamak böylelikle kendisine varan yolu bulmak istercesine sahip olduğu için özgürdür.
Özgür iradenin iç görünüşüdür bu, ama üçü de aynı zamanda var olduğundan bir birlik oluştururlar ve temelde öylesine tam birliktir, burada özgür olsun ya da olmasın, hiç bir iradeye yer yoktur.
Gülhan Kartal