Ruth Deborah Gates ailesinin işleri nedeniyle çocukluğu boyunca pek çok ülke gezip türlü coğrafyalar gördü, farklı kültürler tanıdı. Yaşadıkları ülkelerden birinde çocuk yaşta denize dalmayı öğrenmişti. Güçlü akciğerleri vardı. Öyle ki ülkesine geri döndüklerinde Lisedeki beden eğitimi öğretmeni ona, eğer düzenli antrenman yaparsa çok başarılı bir atlet olabileceğini söylemişti. Ruth Küçükken akvaryumunda gözlemlediği, belgesellerde izlediği su altı dünyasının büyüsüne zaten çoktan kapılmıştı. Her dalış deneyiminde deniz yaşamının bir başka ilginçlik yine tanık oluyor, görüp öğrendikleri onu mutlu ediyordu. Sonunda bir deniz biyoloğu olmaya karar verdi. Elbette bunun için de çok çalışması gerekecekti. Ruth gerekeni yaptı.
1984 yılında Newcastle Üniversitesinden biyoloji diplomasını alan Ruth, Hayata atılmadan önce biraz dinlenmek ister. Batı Hint Adaları’ndaki resiflerde yeni mercan kaynaklarında bol bol dalış yapabileceği bir tatile çıkar. O tatilde yaşadığı dalış deneyimleri, deniz biyolojisi alanında izleyeceği yolu da kesin olarak belirlemesini sağlar. Mercan resifleri üzerine çalışabilmek için yılın büyük bölümünde Batı Hint Adalar’ında yaşamaya başlar. Bir yandan da ülkesinde lisansüstü eğitimini sürdürmektedir. Deniz suyu sıcaklıkları ve mercan resiflerindeki simbiyoz yani ortak yaşam çeşitleri konularında doktora yapar. Yıllar geçer... Ruth artık mercan resiflerinde binlerce saatlik dalış deneyimine sahiptir. O dönem çalıştığı ABD’deki Kaliforniya Üniversitesinin deniz biyolojisi laboratuvarı onun resiflerden topladığı örneklerle dolup taşmaktadır. Genç bilim insanı dünyadaki sayılı mercan resifi araştırmacılarından biri olma yolunda hızla ilerlemektedir. Bir gün gözlem dalışı sırasında daha önce duyduğu, hakkında makaleler okuduğu, ancak araştırmalarını yürüttüğü bölgedeki mercan resiflerinde kendi gözleriyle görmediği, mercan dünyası için felaket anlamına gelen bir olaya tanık olur. Ruth endişelenmekte haklıydı. Kaliforniya kıyılarında gözlemlediği mercan beyazlaması sıradışı, yalnızca o bölgede görülen bir olay değildi. 1998 yılında dünyanın farklı denizlerdeki mercan resiflerinin azımsanamayacak bir bölümü beyazlaştı. Barındırdıkları yaşam çeşitliliğinin göstergesi olan canlı renklerini kaybedip beyazlaşmaları, mercanların öldüğü anlamına geliyordu. Onların ölümüyle ekosistem etkileniyor, resiflerde ortakyaşam süren diğer canlılar da kısa sürede yok oluyordu. Bu gerçekten bir felaketti. Bilim insanları o zaman küresel ısınma, bugün küresel iklim değişikliği dediğimiz duruma bağlı olarak bazı denizlerdeki su sıcaklıklarının artışıyla, bazı bölgelerde bulunan beyazlaşmış mercanlar arasındaki bağı bulmakta zorlanmadı. Dünyanın dört bir yanında pek çok deniz biyoloğu bu konu üzerinde çalışmaya başladı. Elbette Ruth da onlardan biriydi. Ruth, yaptığı deneylerde bazı mercanların su sıcaklıklarındaki artışa direnç gösterdiğini ve ağarmadan etkilenmediğini gözlemlemişti. 2003 yılında katıldığı Hawaii adaları deniz biyolojisi Enstitüsü’ndeki araştırmalarını bu temel gözlem üzerine kurdu. Yıllar sonra, 2012 yılında beyazlaşmadan etkilenmeyen kimi mercanların, sıcaklıktaki artışa ortakyaşam içinde bulundukları algler sayesinde direnebildiklerini ve böylece hayatta kalabildikleri ortaya koydu. Bu konudaki araştırmalar günümüzde de sürüyor. Görece erken bir yaşta hayata veda eden Ruth Deborah Gates yaşamının sonuna denk mercan resifleri üzerinde çalışmayı sürdürdü. Büyüleyici güzelliklere sahip bu ekosistemdeki etkinin her yıl artan küresel iklim değişikliğine bağlı deniz suyu sıcaklıklarındaki artıştan kaynaklandığını kanıtladı. Mercan anlardaki beyazlama sürecini anlamaya çalışan araştırmalar yaptı. Her yıl biraz daha ısınan denizlerde mercan resiflerinin beyazlaşmasının nasıl engellenebileceği sorusuna yanıt aradı. Böyle çevre felaketlerinin pek çok nedeni olduğunu biliyordu. Bilim insanlarının tüm uyarılarına karşın doğanın dengesi bozulmaya devam etti. Bunların farkında olan Ruth Deborah Gates, küresel iklim değişikliğinin tüm canlılar üzerindeki olumsuz etkilerine karşı gerekli önlemlerin alınması için çabaladı.

Kaynaklar
Bilim Çocuk (15 Temmuz 2021 - Sayı 283)
Tübitak