Sokak çocukları sorunu, ülkemizde giderek büyüyen ve çözümü zorlaşan bir sorun olarak göze çarpmaktadır. Bu sorun, ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkelerde yoksulluğun, göçün, sosyal destek sistemlerindeki yetersizliğin, işsizliğin, eğitimsizliğin ve dağılan ailelerin ortaya çıkardığı bir sorun olarak gözlenmektedir. Sokakta yaşayan çocuklar fiziksel, duygusal, sosyal ve bilişsel gelişim alanlarında risk taşımakta ve sokakta çeşitli tehlikelerle karşılaşmaktadır. Ülkemizde sokak çocuklarının rehabilitasyonu ve topluma kazandırılmasına yönelik çalışmalar yapan kurumlar mevcuttur. Buna karşın, çocukların sokağa itilmesini engelleyecek ve bu toplumsal sorunun önlenmesini sağlayacak aile ve topluma yönelik koruyucu, önleyici ve geliştirici çalışmaların yapılması sorunun çözümünde önemlidir.
EMPATİ YAPIN
Empati Nedir?
Empati, bir kişinin diğer bir kişinin duygularını anlayıp onlara karşı olumlu bir şekilde tepki vermesi olarak tanımlanır. Empati, insanlar arasındaki iletişimi kolaylaştıran ve ilişkilerin gelişmesine yardımcı olan önemli bir özelliktir. Eşduyum veya duygudaşlık isimleriyle de anılmaktadır.
Empati, başka bir insanın perspektifinden olayları görebilmeyi içerir. Empati yapmak için, bir kişi kendini diğerinin yerine koyar ve onun duygularını hisseder. Bu sayede, diğer kişinin ne hissettiğini anlamak ve ona daha iyi bir şekilde davranmak mümkün hale gelir.
Empati, bir kişinin kendisini bir başkasının yerine koyabilmesi ve onun duygu, düşünce ve davranışlarını anlayabilmesidir.
Diğer bir ifade ile empati, bir başkasının ayakkabılarını giyebilmek ve onlarla hissetmektir, ancak o kişiyle birlikte üzülmek yani sempati duymak değildir. Empati iç görüyü içerir; birisine empati duyabilirseniz, o insanın niye öyle davrandığını daha iyi anlayabilirsiniz. Empati otomatik bir tepki değildir, zihinsel ve duygusaldır. Diğer bir insanı anlamak için sabır ve gerçekten istemek gerekmektedir.
Empati aynı zamanda bir insanın kendini de anlaması ve kabul etmesiyle de ilgilidir. Kendi zihinsel süreçlerimizi anlamadan, diğer insanların duygusal dünyalarını anlamamız zorlaşır. Bu nedenle, empati yapmak insanların hem kendilerine hem de diğer insanlara karşı daha duyarlı olmalarına yardımcı olabilir.
Empati Neden Gereklidir?
Empati, diğer insanların duygularını anlama ve onlara karşı hassas bir şekilde tepki verme yeteneğidir. Bu yetenek, insanlar arasındaki ilişkilerin temel taşıdır ve güçlü bir iletişim kurmak için gereklidir.
İlk olarak, empati karşısındaki kişinin duygularını anlamak için kullanılır. Bu sayede, insanlar birbirlerini daha iyi anlayabilir ve sorunları daha etkili bir şekilde çözebilirler. Aynı zamanda, karşı tarafın olaylara nasıl baktığını anlama fırsatı sunarak, onlarla daha iyi bir bağ kurmayı da sağlar.
Empati göstermek, başkalarının kendilerini anlaşılmış hissetmelerine yardımcı olur. Bu kişilere değer verdiklerini göstererek, onların kendine olan saygılarını arttırırız. Empati sayesinde, insanlar arasındaki ilişkiler daha sağlıklı hale gelir ve güven duygusu artar.
Empatinin bir diğer önemli yönü ise, hoşgörü ve kabul etme duygusunu geliştirmesidir. Empati göstermek, insanların farklı bakış açılarına saygı duymalarına ve diğer insanların düşüncelerine açık olmalarına yardımcı olur. Bu da farklı kültürler ve farklı düşünceler arasında hoşgörülü bir ortamın oluşmasını sağlar.
Sonuç olarak, empati insanlar arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinde ve iletişimde önemli bir rol oynar. Empati kurmak, karşısındaki kişiye değer verildiğini hissettirir ve güven duygusunun artmasına yardımcı olur. Ayrıca, hoşgörü ve kabul etme duygularını geliştirerek, daha saygılı bir toplum oluşturulmasına da katkı sağlar.
Nasıl Empati Kurabiliriz?
Empati, başka bir kişinin duygularını anlama ve onları hissetme yeteneğidir. Empati kurmak, hem kişisel ilişkilerde hem de iş hayatında etkilidir. İşte empati kurabilmek için bazı öneriler:
Dinlemeye odaklanın: Empati kurmanın en önemli yollarından biri, insanların ne söylediğini gerçekten dinlemektir. Dinlediğiniz kişiyi göz temasıyla izleyin, beden diline dikkat edin ve konuştuğu şeyleri anladığınızı göstermek için mimiklerinizle eşlik edin.
Kendinizi diğer kişinin yerine koyun: Nasıl hissettiğini anlamaya çalışın ve kendinizi onun yerine koyun. Bu, onun bakış açısını anlamanıza yardımcı olacak ve onun duygularına daha iyi bir şekilde bağlanmanızı sağlayacaktır.
Duygusal tepkiler verin: Empati kurarken, karşı tarafın duygularına karşılık vermek önemlidir. Örneğin, “Anlıyorum, bu seni üzdü” gibi ifadeler kullanarak onun duygularına uygun bir şekilde tepki verebilirsiniz.
Sorgulamadan önce anlamaya çalışın: Empati kurmanın bir diğer önemli yolu, karşı tarafın düşüncelerini ve hissettiklerini anlamaya çalışmaktır. Önyargılarınızı bir kenara bırakın ve sorgulamadan anlamaya çalışın.
Değer verin: Empati, kişiler arasındaki bağı güçlendirir. Her zaman karşı tarafın duygularına saygı gösterin ve ona değer verdiğinizi hissettirin.
Pratik yapın: Empati, geliştirilebilen bir beceridir. Daha fazla empati kurmak için pratik yapın ve farklı insanlarla etkileşimde bulunun. Farklı bakış açılarına açık olun ve kendinizi geliştirmek için sürekli olarak çaba gösterin.
Empati kurma becerisi, kişisel ve profesyonel hayatta başarılı olmanın anahtarlarından biridir. Yukarıdaki önerileri uygulayarak, empati kurma becerinizi geliştirebilir ve daha sağlıklı ve mutlu ilişkiler kurabilirsiniz.
Empati Becerisi Geliştirilebilir Mi?
Evet, empati becerisi geliştirilebilir. Empati, diğer insanların hislerini anlamak ve onlara duyarlı olmakla ilgilidir.
Empati becerilerinizi geliştirmek için şunları yapabilirsiniz:
Dinleme becerinizi geliştirin: İnsanların ne dediğini dinleyerek ve anlamaya çalışarak empati becerilerinizi geliştirebilirsiniz.
Kendinizi başka insanların yerine koyun: Başka bir kişinin durumuna kendinizi koyun ve onun ne hissetmiş olabileceğini düşünün. Bu, empati becerilerinizi geliştirmenize yardımcı olabilir.
Yargılamayı bırakın: Başkalarına karşı önyargılı davranmak veya hemen yargılamak, empati becerilerinizi zayıflatabilir. Bu nedenle, önyargılarınızı bırakın ve başkalarının deneyimlerine açık olun.
İletişim kurmada daha etkili olun: Empati becerilerini geliştirmek için, başkalarıyla iletişim kurarken dil ve beden dili gibi çeşitli faktörleri kullanarak daha iyi anlaşılabilir olmanız gerekebilir.
Başka insanlarla birlikte çalışın: Başka insanlarla ortak projelerde veya etkinliklerde çalışmak, empati becerilerinizi geliştirmenize yardımcı olabilir. Bu sayede, farklı bakış açılarına maruz kalacak ve başkalarının deneyimlerini daha iyi anlayabileceksiniz.
Empatinin Faydaları Nelerdir?
Empati, insanlar arasındaki iletişimi güçlendiren ve olumlu ilişkilerin geliştirilmesinde büyük bir rol oynayan bir özelliktir. Empatik insanlar, başkalarının duygularını, onların bakış açısını ve ihtiyaçlarını anlama konusunda daha iyidirler. Bu sayede, empati gücü yüksek olan insanlar diğer insanlarla daha kolay ve daha etkili bir şekilde iletişim kurabilirler.
Empati, insanların kendilerini başkalarının yerine koyma ve onların bakış açısını anlama becerisi kazanmaları anlamına gelir. Bu beceri, insanların kendi düşüncelerinden ve duygularından uzaklaşarak başkalarının düşünce ve duygularına odaklanmalarına yardımcı olur. Bu sayede, insanlar başkalarının ihtiyaçlarına daha duyarlı hale gelirler ve onlara daha iyi yardımcı olabilirler.
Empati, insanların birbirlerinin duygusal halini anlayarak daha iyi bir iletişim kurmasına yardımcı olur. Böylelikle insanlar arasında daha sağlıklı ve kalıcı ilişkiler kurulabilir.
Ayrıca, empati göstermek liderlikte de önemlidir. Bir liderin, çalışanlarının duygularını ve ihtiyaçlarını anlaması, onları motive etmesi ve desteklemesi gerekmektedir. Empatik bir lider, çalışanlarına karşı daha anlayışlı ve destekleyici yaklaşarak, onların performansını arttırabilir ve iş verimliliğini yükseltebilir.
Empati aynı zamanda psikolojik sağlık açısından da önemlidir. Empatik insanlar, kendilerine, çevrelerine ve dünyaya bakış açılarını genişletirler. Bu sayede, stres ve kaygı düzeyleri azalır ve daha mutlu bir yaşam sürerler.
Empatinin Sınırları Nedir?
Empatinin sınırları, insanların farklı deneyimlere ve duygulara sahip olması nedeniyle kişiden kişiye değişebilir. Ancak, bazı genel sınırlar şunlardır:
Empati, asla tamamen diğer kişinin yerine geçemez ve onun tam olarak ne hissettiğini veya deneyimlediğini bilemezsiniz.
Empati, sadece başkalarının duygularını anlamaya yardımcı olabilir, ancak bu duyguları çözmek için kullanılamaz.
Empati özellikle de başkalarının zor durumlarıyla ilgili olarak aşırı endişe veya stres yaşadığınızda kendiniz için sınırlandırılabilir bir durumdur.
Empati, zaman zaman yorucu olabilir ve sizi duygusal olarak tüketebilir.
Bu nedenle, sınır koyma ve kendi duygusal ihtiyaçlarınızı koruma konusunda önemli bir beceri olan sınır çizme durumu gerekebilir.
Empatinin Çeşitleri Nelerdir?
Empati, bir başkasının duygularını anlamak ve onların yerine kendinizi koymak demektir. Empati farklı şekillerde ifade edilebilir ve çeşitli türleri vardır. Bazı yaygın empati türleri şunlardır:
Duygusal Empati: Başkalarının duygularını hissetme becerisidir. Örneğin, acı çeken bir arkadaşınızı görünce kendinizi onun yerine koyarak onun acısını hissetmek.
Bilişsel Empati: Başkalarının düşüncelerini anlama becerisidir. Bu tür empati, insanların ne düşündüklerini ve neden böyle düşündüklerini anlamaya çalışır.
Somatik Empati: Başkalarının fiziksel hislerini anlama becerisidir.
Empati Kurabilen İnsanların Özellikleri Nelerdir?
Empati, başka bir kişinin duygularını anlama ve hissetme yeteneğidir. Empati kurabilen insanların bazı ortak özellikleri şunlar olabilir:
Duygusal farkındalık: Başkalarının hislerini anlamak için duygusal farkındalığa sahip olmak önemlidir. Empati kurabilen insanlar, diğer insanların sözlerinden, yüz ifadelerinden ve vücut dillerinden çıkarabilecekleri ipuçlarına dikkat ederler.
Sabır: Empati kurmak zaman alabilir. Empati kurabilen insanlar sabırlıdır ve başkalarının duygularına tam olarak odaklanmak için zaman ayırırlar.
Açıklık: Empati kurabilen insanlar açık fikirlidirler ve başkalarının bakış açısını anlamak için kendilerini açık tutarlar.
İletişim becerileri: Empati kurmanın önemli bir parçası iletişimdir. Empati kurabilen insanlar iyi dinleyicilerdir ve doğru soruları sorma becerisine sahiptirler.
Kendini başkasının yerine koyma: Empati kurabilen insanlar, kendilerini başka birinin yerine koyarak, o kişinin ne hissedebileceğini hayal etme becerisine sahiptirler.
Hissedilenleri paylaşma: Empati kurabilen insanlar, başkalarının duygularını anladıklarını göstermek için hissettiklerini açıkça ifade ederler. Bu, başka insanların kendilerini daha iyi anlaşılmış hissetmelerine yardımcı olur ve güçlü bir bağ kurulmasına yol açabilir.
Duygusal kontrol: Empati kurmak, başkasının duygularını hissetmekle aynı değildir. Empati kurabilen insanlar, başkalarının hislerinin etkisi altında kalmadan, mantıklı bir şekilde düşünme yeteneğine sahiptirler.
Herkesin bu özelliklere sahip olması mümkün olmayabilir, ancak bu becerileri geliştirmek mümkündür. Empati kurmak, sağlıklı ilişkilerin ve başarılı iş birliklerinin temelidir.
İlişkide Empati Neden Önemlidir?
Empati, bir ilişkideki iletişim ve anlayışı artırarak sağlıklı bir ilişkinin temelini oluşturur. Empati kurabilen insanlar, başka kişilerin duygularına saygı gösterirler ve onların bakış açısını anlamaya çalışırlar. Bu, iki taraf arasında güven ve bağlılık duygusu oluşturabilir.
Empati aynı zamanda çatışma yönetiminde de önemli bir rol oynar. Çünkü empati kurmak, karşı tarafla bağlantı kurmanın yanı sıra farklı bakış açılarını anlamaya da yardımcı olur. Bu, her iki tarafın da kendi görüşlerini ifade etmelerine ve çatışmaları daha yapıcı bir şekilde çözmelerine olanak tanır.
Ayrıca sevgi ve şefkat gibi sevgi dolu hislerin geliştirilmesine yardımcı olabilir. İlişkideki herhangi bir tatsız durumda, partnerinizin hislerini anlamak ve ona destek olmak, daha derin bir bağ oluşturmanıza yardımcı olabilir.
Kısacası, empati kurmak, bir ilişkide iletişimi arttırır, farklı bakış açılarını anlamaya yardımcı olur, çatışmaları daha iyi yönetmenizi sağlar ve sevgi dolu bir bağ oluşturmanıza yardımcı olur.
Empatinin Çocuklar İçin Önemi Nedir?
Empati, başkalarının duygularını anlamayı ve onlara karşı anlayışlı ve sempatik olmayı içeren önemli bir yetenektir. Çocukların bu yeteneği geliştirmeleri hem sosyal hem de duygusal olarak sağlıklı bir şekilde gelişmelerine yardımcı olabilir.
Empati, çocukların diğer insanlarla ilişki kurmasına ve iletişim becerilerini geliştirmesine yardımcı olur. Empatik çocuklar, diğer insanların duygularına daha duyarlıdır ve onları daha iyi anlarlar. Böylece arkadaşlık ilişkileri daha güçlü ve sağlıklı olabilir.
Ayrıca, empatik çocuklar genellikle daha az saldırgan ve daha az şiddet eğilimlidirler. Bu nedenle, okulda ya da evde yaşanan problemleri daha sakin bir şekilde çözmek için daha açık fikirlidirler.
Sonuç olarak, empatisi yüksek olan çocuklar, kendileriyle ve başkalarıyla daha iyi ilişki kurarlar ve daha mutlu bir yaşam sürerler. Bu nedenle, ebeveynlerin çocuklarının empati becerilerini geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmaları önemlidir.
Empati Örnekleri
Birinin mutluluğuna sevinmek: Harika bir haber almış ya da harika bir anda olan birinin mutluluğunu kendinmiş gibi hissetmek, empatik olmaktır. Bu durum size doğrudan bir fayda veya duygu getirmese bile, o kişinin iyiliği için özverili ve samimi bir şekilde sevinirsiniz.
Kişisel veya işle ilgili sorunları olan birine yardım edin: Yaşamı boyunca herkes bir iş veya kişisel sorundan etkilenebilir. Bu tür rahatsızlıklardan muzdarip bir kişiye yardım etmek ve onu dinlemek ona çok yardımcı olacaktır. O kişiyle empati kurmak ve kendinizi onun yerine koymak, onların hayatında neler olup bittiğini anlamak için önemli olacaktır.
Hamile bir kadına otobüs koltuğu vermek: Bir kadın hamileyken ve durumu çok ilerlemişse daha normal yorulma ve yorgunluk hissetme eğiliminde olacaktır. Kişi bu durumdaki yerinden vazgeçerse o kadının ne hissettiğini dikkate alacak ve onunla empati kuracaktır.
Psikolog Enes Dinçer, Eskişehir’de kendi özel psikoterapi merkezinde danışanları için özel terapi hizmeti vermektedir.
Kaynakça
Ersoy, Elif, and Ferdi Köşger. “Empati: Tanımı ve Önemi/empathy: Definition and its importance.” Osmangazi tıp dergisi 38.2 (2016): 9-17.
KIŞLAK, Şennur TUTAREL, and Fazlı Çabukça. “Empati ve demografik değişkenlerin evlilik uyumu ile ilişkisi.” Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 5.5 (2002).
Sabahattin BİRİNCİ
