27 Mayıs 1960 Darbesi: Türkiye'nin İlk Askeri Müdahalesi
27 Mayıs 1960 tarihinde gerçekleşen ve Türk siyasi tarihinin ilk askeri darbesi olan bu olay, farklı isimlerle de anılıyor: 27 Mayıs Askeri Müdahalesi, 27 Mayıs İhtilali veya 27 Mayıs Devrimi. Emir komuta zinciri dışında, 37 düşük rütbeli subayın planları ve Tümgeneral Cemal Madanoğlu'nun komutanlığında icra edilen darbe, kritik mevkilerin ele geçirilmesiyle başladı. İlk olarak ordudaki Komuta Kademesi etkisiz hale getirildi.
Darbe Sonrası Yaşananlar: Tutuklamalar ve Görevden Almalar
Darbe sonucunda Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes ve birçok hükümet üyesi tutuklandı. Darbeyi gerçekleştirenler, 1950 yılında iktidara gelen Demokrat Parti'nin ülkeyi baskı rejimine ve kardeş kavgasına götürdüğü gerekçesini ileri sürdü. Kurmay Albay Alparslan Türkeş'in radyodan okuduğu bildiriyle tüm Türkiye'ye duyurulan darbenin ardından, 37 subay ve Emekli Orgeneral Cemal Gürsel'in oluşturduğu Millî Birlik Komitesi ülke yönetimini üstlendi.
Millî Birlik Komitesi, Anayasa'yı ve TBMM'yi feshetti, siyasi faaliyetleri askıya aldı. Cumhurbaşkanı Celâl Bayar ve Başbakan Adnan Menderes başta olmak üzere çok sayıda Demokrat Partili tutuklandı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Rüştü Erdelhun, Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından Ali Fuat Cebesoy, Kore gazisi Tahsin Yazıcı ve emekli olduktan sonra DP'den milletvekili seçilen eski Genelkurmay Başkanı Nuri Yamut da tutuklananlar arasındaydı.
Darbe sonrasında 235 general ve 3.500 civarında subay (albay, yarbay, binbaşı ağırlıklı) emekliye sevk edildi. Üniversitelerde görevli 147 öğretim görevlisi görevden alınırken, bazı üniversiteler kapatıldı. Ayrıca 520 savcı ve yargıç da görevden alındı.
Darbelerin Gölgesinde Türkiye Demokrasisi
Bu darbenin sonraki yıllarda meydana gelen askeri darbelerden en büyük farkı, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin emir komuta zinciri içinde yapılmamış olmasıydı. Nitekim dönemin Genelkurmay Başkanı da yönetime el koyan askeri güçler tarafından tutuklanmıştı.
Demokrat Parti Eski İl Başkanı İsmail Ergül'ün bu sert çıkışı, 27 Mayıs darbesi ve Türkiye'nin demokrasi tarihinde yaşanan tüm askeri müdahalelerin bir daha yaşanmaması temennisini vurguluyor.
Bu özel gün ve olayın anlamı doğrultusunda, Eski Demokrat Partisi İl Başkanı İsmail Ergül'ün bu açıklaması, geçmişten ders çıkarılarak geleceğe daha güçlü bir demokrasiyle ilerleme çağrısı olarak yorumlanabilir.
