Sanal ortamda artan dolandırıcılık olayları ile ilgili alınması gereken tedbirler için Vebider Dernek Başkan Avukat Iyaz Çimen’den görüşler aldık. Özellikle Tüm dünyayı etkileyen Pandemi süreci ile beraber sanal ortamda gerçekleştirilen e-ticaret sitelerinin kullanımı ciddi derecede artış gösterdi. Vatandaşların internete olan ilgisi kuşkusuz vurguncuların da dikkatini çekiyor. Pusuda bekleyen siber hırsızlar her gün yeni ve akıl almaz yöntemlerle karşımıza çıkıyor.
Görüşlerine başvurduğumuz Avukat Iyaz Çimen şu görüşlere yer verdi: ‘ Dijitalleşme ile birlikte sanal ortamda alışverişler çoğaldı. Öyle ki Nielsen’in gerçekleştirdiği son araştırma, tüketicilerin e-ticaret sitelerini kullanımlarının geçen yılın aynı zamanlarına göre büyük oranda arttığını raporluyor. Online alışverişin bu kadar popülerleşmesi, aynı zamanda bir kesimin de dikkatini ciddi oranda çekiyor. Siber saldırganların artan e-ticaret sitelerinin kullanımından dolayı kullanıcıların kredi kartı ve kimlik bilgilerine gözlerini diktiğini belirtelim. Size alınacak tedbirleri sıralamak istiyorum.
Alışverişlerinizi sanal kredi kartı ile yapın. Online alışveriş sitelerinde kredi kartı ve banka kartlarınızın bilgilerini kayıtlı bırakmamaya özen gösterin. Eğer kart bilgilerinizi kayıtlı bırakmanız gerekiyorsa mutlaka sanal kredi kartı kullanın ve limitini alışveriş yapacağınız süre içinde ihtiyacınız olan limit kadar ayarlayıp, alışveriş sonrasında limitlerini sıfırlayın. Alışveriş sitesinin veri hırsızlığına uğraması durumunda sanal kartınızı kolaylıkla iptal ederek, yeni bir kart oluşturabilirsiniz ve aynı zamanda limitini sürekli değiştirebileceğiniz için olası bir kötüye kullanım durumunda gerçek kredi kartınıza göre daha güvenli durumda kalabilirsiniz.
Alışverişlerinizi güvenli Wi-Fi ağları üzerinden yapın. Kafe, restoran ağları gibi herkese açık kablosuz ağlar üzerinde kart bilgilerinizi girmeyin ve finansal işlemlerinizi gerçekleştirmeyin. Bu gibi alanların siber saldırganların da en sevdiği alanlar olduğunu unutmayın. Eğer bu gibi halka açık kablosuz ağlar üzerinden işlem yapmak zorunda kalırsanız, mutlaka öncesinde güvenilir bir VPN yazılımı ile bağlantınızı güvenli hale getirin.
Sadece güvenli e-ticaret alışveriş sitelerini kullanın. Online alışveriş sırasında mutlaka kullandığınız sitenin HTTPS bağlantı sunduğunu ve kredi kartı ödemelerinde 3D Secure kullandığından emin olun.
Gerekli olandan fazla bilgi paylaşmayın. E-ticaret sitelerine üye olurken, adres, telefon, vatandaşlık numaranız vb. birçok bilgi isteniyor. Gerekli olandan fazla bilgi paylaşmayın, eğer mümkün ise minimum bilgi paylaşımı yapmaya özen gösterin.
Tarayıcınızın otomatik tamamlama özelliğini kapatın. Tarayıcıların hemen hepsi işlerinizi kolaylaştırmak için sizden kart ve kişisel bilgilerinizi saklayıp, girişleri otomatik yapmanız için yardımcı olma girişiminde bulunuyor. Ancak, unutmayın ki bu bilgileri bu şekilde saklamanız durumunda siber saldırganlar için bu bilgilerinize erişim daha da kolaylaşıyor.
Online kimliğinizi ve şifrelerinizi karmaşık ve farklı belirleyin. Bütün online alışveriş sitelerinde aynı şifreyi kullanmayın. Saldırganların şifrenizi ele geçirmesi durumunda ilk yapacakları işin diğer e-ticaret sitelerinde ve hatta sizin ile ilgili bulabildikleri, erişebildikleri bütün online sitelerde (sosyal medya, e-posta, kurumsal e-posta vb.) bu bilgilerinizi deneyeceklerini unutmayın. Bu sebeple online hesaplarınızda karmaşık ve benzersiz şifreler kullanın. Ayrıca, online hesaplarınızda farklı şifreler kullanmanız durumunda, herhangi bir hesabınız hacklenmiş olsa bile diğer hesaplarınızı bu sayede güvende tutabileceğinizi unutmayın. Alışveriş yaptığınız sitenin bir veri hırsızlığına uğradığını öğrenirseniz mutlaka ilgili sitede ve aynı şifreyi kullandığınız bütün sitelerdeki ya da hesaplarınızdaki şifrelerinizi hızlıca değiştirin. Mümkün olması durumunda güvenilir şifre yönetim yazılımları kullanın.
Çok faktörlü kimlik doğrulama kullanın. Mümkün olan bütün ortamlarda çok faktörlü kimlik doğrulama kullanın, alışveriş yaptığınız site bu özelliği destekliyorsa mutlaka etkinleştirin. Bu sayede şifrenizi girdikten sonra telefonunuz ile vereceğiniz basit bir onay ile hesabınızın güvenliğini sağlamış olacaksınız.
Bilgisayarınızı ve Antivirüs yazılımınızı güncel tutun. Saldırıların başlangıç noktası kullandığınız e-ticaret sitesi olabileceği gibi bilgisayarınızda bulunan bir zafiyet ile ilgili de olabileceğini unutmayın. Bilgisayarınızın işletim sistemini ve antivirüs yazılımını güncel tutmanız gerekiyor.
Kampanya ve bildirim e-postalarına karşı dikkatli olun. Bir şey gerçek olamayacak kadar iyi gözüküyorsa, mutlaka bir sorun vardır. Gelen kampanya ve bildirim e-postalarına karşı şüpheci olunması gerekiyor. E-posta içeriğindeki bağlantı adreslerini mutlaka kontrol ederek en iyi fırsat gibi gözüken e-postaların şifrenizi çalmasının önüne geçebilmenize yardımcı oluyor. Bu bağlantı adreslerinin, alışveriş yaptığınız sitenin orijinal adresi ile aynı olup olmadığını mutlaka kontrol edin. Kampanya e-postalarında genellikle sizden şifrenizi girmenizi istemezler, açılan ilk sayfada şifrenizi girmenizi istiyor ise mutlaka adresin doğrulunu kontrol edin.
Düzenli olarak kredi kartı ekstrenizi kontrol edin. Artık birçok banka online alışveriş sonrasında bildirim gönderebiliyor. Bankanız ile görüşerek bu özelliği aktif edin. Alışveriş sonrasında gelen mesaj ile harcadığınız tutarı mutlaka kontrol edin. Bunun ile birlikte düzenli olarak ekstrenizi kontrol edin. Şüpheli bir işlem görmeniz halinde mutlaka bankanız ile görüşerek kartınızı iptal ettirin, şüpheli işlem bildirimi yapın.’
# SANAL ORTAMDA DOLANDIRILMAMAK İÇİN ALINACAK TEDBİRLER, AVUKAT IYAZ ÇİMEN UYARISI
06 Mar 2023 - 20:59
-
Ekonomi
BEĞEN 10
TAKİP ET
Dün 23:25 TSİ- Gündem G: Dün 23:29 TSİ
HiDoctor psikologları depremden etkilenen kişilerin yaşadıkları duyguları, nedenlerini ve çözümlerini anlattı
Ülkemizi derinden yaralayan ve yasa boğan deprem felaketinin ardından depremden ikincil olarak etkilenen kişilerde de ciddi suçluluk duygusu yaşanıyor.
HiDoctor psikologları depremden etkilenen kişilerin yaşadıkları duyguları, nedenlerini ve çözümlerini anlattımask
HiDoctor psikologları depremden ikincil olarak etkilenen kişilerin yaşadığı suçluluk duygusunun nedenlerini ve çözümlerini anlattıNe tür bir suçluluk duygusu içinde olduğunuzun farkında olun
Ülkemizi derinden yaralayan ve yasa boğan deprem felaketinin ardından depremden ikincil olarak etkilenen kişilerde de ciddi suçluluk duygusu yaşanıyor. Depreme birebir tanık olmasak da görüntüleri izledikçe travma sonrası stres bozukluğu, çaresizlik ve yoksunluk duygusunun tetiklendiğini belirten HiDoctor Uzman Klinik Psikoloğu Esra Çakı, “Suçluluk duygusu her zaman olaylarla uyumlu bir şekilde ortaya çıkmaz” diyor.
Kahramanmaraş merkezli ve 10 ilimizde çok büyük kayıplar verdiğimiz depremler nedeniyle hepimiz zor bir süreçten geçiyoruz. Öncelikle hissedilen her duygunun şu an için normal olduğunu söyleyen HiDoctor Uzman Klinik Psikoloğu Esra Çakı: “Doğal afetlerin etkisi, doğrudan olayın neden olduğu fiziksel yıkımın ötesine geçer. Bu tür olayların ani olması çaresizlik ve yoksunluk duygusunun oluşmasına sebep olur. Olaya birebir tanık olmasak da görüntüleri izledikçe travma sonrası stres bozukluğu belirtileri yaşayabilir, yardım edemediğimiz için suçluluk duyabiliriz. Genel olarak iki tür suçluluk duyarız, sağlıklı, uygun suçluluk ve sağlıksız, irrasyonel suçluluk. Nasıl bir duygunun içinde olduğunuzun farkında olmakla işe başlayın” diyor.
Uygun suçluluk
Sürekli suçluluk duygusu "suçluluk eğilimi" olarak bilinir ve suçluluk eğilimi yaşayan kişilerin kendi - ve diğerlerinin - duygularıyla güçlü bir bağı olduğuna inanılır.
Mantıksız suçluluk
Peki bu duyguların kontrolden çıkmasını durdurmak için ne yapabiliriz?
Dikkat egzersizi yapabilirsiniz. Bu, zihni ve bedeni birbirine bağlayabilir ve suçluluk duygunuzu bir perspektife oturtmanıza yardımcı olabilir.
Rahatlamanıza yardımcı olan her şeyle dikkatinizi dağıtabilirsiniz; en sevdiğiniz müzik, bir kitap, biraz egzersiz veya sadece bir nefes temiz hava.
Proaktif olun. Suçluluğunuzun haklı olduğunu düşünüyorsanız ve bu karara mantıklı düşünerek ulaştıysanız, harekete geçin. Hatalarınızdan ders alın, düzeltmeler yapın ve yolunuza devam edin.
Mükemmelliğin var olmadığını unutmayın. Mükemmel çözümü aramak, faydasız olan zihinsel bir "tıkanmaya" yol açabilir. Bunun yerine koşullar için "en iyi" çözümü kabul etmeyi öğrenin ve bir bakış açısı duygusuna sahip olun.
Öncelikle travma hakkında bilgi edinin böylece göreceksiniz ki hissettiğiniz her duygu şu an normaldir.
Şu an verdiğiniz her tepkinin de şu an olağan olduğunu bilmek bunların geçeceğini bilmek size dayanma ve ilerleme enerjisi verecektir.
Duygularınızı hissettiklerinizi terapistinize, yanında güvende hissettiğiniz bir yakınınıza anlatmanız ve paylaşmanız önemlidir.
Eskiden yapmaktan keyif aldığınız hobilerinize yavaş yavaş yeniden başlamayı denemek ve güvende olduğunuz kişilerle bir arada olmak sizi iyi hissettirecektir.
Suçluluk duygularına sihirli bir çözüm yoktur fakat kabul etmek ve gelecekte daha olumlu davranmak için kullanabilirsiniz.
Fısıltı Haberleri : Görkem EMGEN
Fotoğraf: Görkem EMGEN
Sabahattin BİRİNCİ
