EYVAH YİNE RİYA!
Riya yüz yılımızın hastalığı olmuş. Riya sözlükte ‘ikiyüzlü olan’ kişiler için kullanılır. Bir işi başka bir amaçla yapma işine ‘riya’, bu işi yapan kişilere de ‘riyakâr’ denilmektedir. Dinimizde ibadetini insanlara gösteriş için yapanlara’ riyakâr denilmiştir. Gösteriş veya başka amaçla ibadet etme işlemine ‘riya’ denilmektedir. Kişinin asıl amacın dışında başka bir amaçla iş yapması ‘riya’ olarak isimlendirilir. Bazen riya ‘kişinin başkasına yaranmaya çalışması ve bunu yaparken de yapmacık hareket etmesi’ şeklinde tanımlanır. Riya, üstün olma meyli, riyanın başlangıcı sayılır. Şan, şöhret, para-pul, mal-mülk, mevkî ve makam peşinde koşmak, riya çukuruna doğru yol almak demektir. Riya kalp hastalıklarındandır.
Siyasetçilerden tutun sıradan insanlara kadar bu hastalığa yakalanmış gibi gözüküyor. Sosyal medyalara baktığınızda hiç fakir, gariban, cahil, yada olduğu gibi görünen hiç kimse yok. Her kes lüks içinde ve gayet zenginmiş gibi fotoğraflar ve videolar paylaşıyor. Din ile diyanet ile alakası olmayanlar profesör edasıyla kopyala yapıştır din âlimliği yapıyor. Perşembe gecesinden gönderilen Cuma mesajları ve bu mesajları gönderen simaları Cuma namazında görememek riya değil mi? Bazı siyasetçilerin çalışıyormuş gibi sosyal medyada anlık fotoğraf paylaşması riya değil mi? Ünlü olmak için tahta başında fotoğraf ve video paylaşan öğretmenler, internet fenomeni olmak için evinde olmadık videolar çeken ihtiyar amcalar ve kılıktan kılığa giren gençlerimizin bu yaptıkları riya değil mi?
“Ne diyordu değirmenci dayı; Bu nasıl çark ulan! Buğday bizim, ezilen biz. Un olan biz, aç kalan biz. Kimdir bu doymak bilmeyen soysuz...?" (Yaşar Kemal) “Dervişin fikri ne ise zikri o olmalı” atasözümüz tamda bu günler için söylenmiş. Bindik bir alamete gidiyoruz, kıyamete
Allah sonumuzu hayır eylesin.
Televizyonlarda yargı dağıtan programlar var. Bu programlar devletimizin kurumlarını işlevsiz ve başarısız gösterme çabası içindeler. Bu programlar reyting uğruna suçsuz günahsız insanları ceza evine göndermesi riya değil mi? Ünlü sunucu birde Allah bereket versin bu hafta üç kişiyi Silivri’ye gönderdik demesi riya değil mi? Bu programların reyting yapması ve bu programların etkisinde kalan kamu görevlilerinin yıldırım hızıyla verdikleri cezalar riya değil mi?
Filtreli fotoğraf ve videolarla kendilerini olduğundan çok daha güzel gösteren kadınların bu yaptığı riya değil mi? Riya kalbî bir hastalık olduğu için amelî hastalıklardan daha ağır ve tehlikelidir. Fakat riya hemen düzelmez. Çok ciddi takip ister, ayrıca nasıl mücadele edileceğini bilecek şekilde psikolojik destek ister.
Kur’an-ı Kerîm’de yirmi küsur yerde Cenâb-ı Hakk, “Yazıklar olsun, perişan olsunlar” ifadesini zikretmiştir. Bu kınanan topluluklardan biri de riya ile ibadet ve dua eden kimselerdir. Riyanın dünyada, hakkımızda iyi dedikodu edilmesinden başka hiçbir karşılığı yoktur.Riya, Kur’ân’da kâfir ve münafıkların vasfı olarak anlatılmaktadır: “Ey iman edenler! Allah’a ve ahiret gününe inanmadığı halde malını gösteriş için harcayan kimse gibi, başa kakmak ve incitmek suretiyle, yaptığınız hayırlarınızı boşa çıkarmayın.” (Bakara, 2/264) “Allah’a ve ahiret gününe inanmadıkları halde mallarını, insanlara gösteriş için sarf edenler de (ahiret azabına uğrarlar.) Yakın dostu şeytan olan kişi, ne kötü dost sahibidir.” (Nisa, 4/38) “Münafıklar Allah’ı aldatmaya çalışırlar, Allah da onların hilelerini ve oyunlarını bozar. Onlar namaza kalkarken üşene üşene kalkarlar, müminlere gösteriş yaparlar. Yoksa aslında Allah’ı pek az hatırlarlar.” (Nisa, 4/142)
Riyanın sebepleri şöyle, İman zayıflığı, övülme isteği, dünyada yerilme ve kötülenme korkusu, İnsanların elindekilere karşı hırsla dolu olması, birilerinin gözüne girme ve etkileme arzusu, makamını kaybetme korkusu, makamda yükselme arzusu, algıyı yükseltme arzusu, beğenilme ve taktir edilme isteğidir. Riya çok ciddi kalp hastalığı ve yüz yılın en büyük sorunlarındandır, toplum olarak acil psikolojik destek almamız lazım. Hatta riya ile top yekun mücadele başlatılması lazım.
Allah riyadan ve diğer nefsi hastalıklardan hepimizi muhafaza eylesin. Allah’a ısmarladık, hoşça kalın.
Aydın Benli
Siyaset Bilimi. Araştırmacı Yazar
www.aydinbenli.com