HAYMANA KARASI
Haymana Karası Çoban Köpeğini duydunuz mu? Ankara Haymana’da Anadolu çoban köpeklerinden muhteşem bir köpek ırkı olan Haymana Karasını duydunuz mu? Alabay köpek ırkıyla karıştırılan ama Haymana’ya özgü bu bölgede yetişen Haymana Karası görünüş olarak komple siyah yadagöğüs kısmı ve patileri beyaz, vücudu siyah olan kangaldan daha çevik ve atik olan, kangaldan fiziki yapısı biraz daha iri olan, Aksaray malaklısından biraz daha küçük cüsseli olan, çoban köpeği ırkıdır. Haymana karası sıcağa ve soğuğa dayanıklıdır. Koyun sürülerini canavarlardan (kurt) koruyan, sürüden ayrılmış kuzu doğurmuş koyunların başını bekleyen, akıllı ve uysal, koyun besicilerin tercih ettiği bir köpek ırkıdır. Kangal ile kıyaslandığında daha cüsseli, kemikleri daha iri, daha çevik ve atiktir. Uzunluğu dişilerde en az 85 cm ve üzeri olan, Erkeklerde 90 cm ve 95 cm olan ayak kemikleri iri, göğsü beyaz, tüyleri kısa, patileri çorap giymiş gibi beyaz ve kalındır. Köpek yetiştiricileri Haymana Karasını yakın takibe aldılar. Haymana Karası çoban köpekleri, Haymana Totak mahallesinde, Durupınar mahallesinde ve birkaç köyünde daha az sayıda bulunmaktadır.
Nesli tükenmek üzere olan ve sadece Haymana’nın köylerinde, çok az sayıda, Haymana Karasının olduğu söyleniyor. Youtoberlar Haymana’ya ilgi gösterip, Haymana Karalarının videolarını yayınlamasıyla Haymana Karası Türkiye genelinde ilgi gördü ve köpek besleyenler gözünü Haymana Karalarına çevirdiler. Haymana Karasının Haymana’ya ne zaman kim tarafından getirildiği bilinmiyor. Bu köpekler ile alakalı akademik bir çalışma yapılmamış. Haymana karası çoban köpeklerinin yüz yıllardır Haymana’da olduğu ve koyun yetiştiricilerin canavarlardan sürülerini korumak için sürülerinde bu ırkı beslediği biliniyor. Bu köpeğin lakabı Haymana Jaguarıdır, çevik ve atik olduğu için köpek severler bu lakabı takmışlardır. Bakımı ve beslenmesi masraflı olduğu için sürü sahipleri az sayıda Haymana Karası besleye bilmekte buda sayılarını azalmaktadır.
Haymana TDK göre, Haymana kelimesinin kökeni Türkçe dilidir ve Haymana’nın sözlük anlamlarından biride hayvanların serbestçe salındığı çayırlık olarak anlatılmış. Haymana ovası coğrafi konum ve iklim şartları nedeni ile yüz yıllardır tarım ve hayvancılık ile uğraşmaktadır. Haymana Karası köpek ırkının da Haymana’ya özel bir ırk olduğu ve yüz yıllardır bu bölgede yetiştiği bilinmektedir.
Nesli tükenmek üzere olan Haymana Karası köpek ırkının ivedilikle koruma altına alınması gerekmektedir. Haymana Karasının yetkililerce desteklenmesi, teşvik edilmesi ve dünya genelinde tanıtımın yapılması, öncelikle Haymana için sonra Ankara’yı temsil etmesi açısından oldukça önemli olduğunu düşünmekteyim. Haymana Karası çoban köpeklerinin Ankara Büyükşehir belediye başkanlığı, Haymana İlçe belediye başkanlığı ve Üniversitelerce gen araştırmalarının yapılarak bu türün koruma altına alınması gerekmektedir. Gelecek senelerde Haymana Karası çoban köpeklerinin çoğalarak dünya çapında milli ırk olarak ülkemizi temsil edeceğini düşünüyorum. Allah’a ısmarladık, hoşça kalın. www.aydinbenli.com
Aydın Benli
Siyaset Bilimci. Araştırmacı Yazar.